Κάνε εικόνα ένα αυτοκίνητο στην Εθνική Οδό. Στις μπροστινές θέσεις βρίσκονται ο οδηγός με τον συνοδηγό. Ο πρώτος κρατάει το τιμόνι κι ο δεύτερος τον χάρτη. Πίσω ακριβώς από τον συνοδηγό βρίσκεται με τη ζώνη του ένα δεκάχρονο παιδί που διαβάζει κόμιξ, ενώ πίσω από τον οδηγό ένα τρίχρονο το οποίο μία τσιρίζει και κλαίει επειδή του έπεσε το καπάκι από τον μαρκαδόρο και μία βάζει τα γέλια επειδή έξω από το παράθυρο είδε ένα ζωάκι που του άρεσε και του φάνηκε και λιγάκι αστείο.
Πώς θα σου φαινόταν αν σου έλεγα πως εσύ είσαι αυτό το αυτοκίνητο και οι τέσσερις επιβάτες του κρύβονται όλοι κάπου μέσα στο κεφαλάκι και την προσωπικότητά σου; Μην αγχωθείς με αυτό, δεν είσαι ο μόνος. Όλοι μας στην προσωπικότητά μας κρύβουμε και τους τέσσερις. Αυτό ακριβώς αναλύει το γνωστό και ως “Τhe Car Model”. Το μοντέλο του αυτοκινήτου, είναι ουσιαστικά μια συνέχεια και μια πιο ενδελεχής ματιά στη θεωρία των 16 προσωπικοτήτων. Αν πρώτη φορά ακούς για τη συγκεκριμένη θεωρία κάνε μια παύση από το συγκεκριμένο άρθρο και ρίξε μια ματιά εδώ. Τα όσα διαβάσεις θα σου χρειαστούν.
Αν πάλι έχεις ήδη κάνει το δικό σου τεστ και έχεις διαβάσει την ερμηνεία των γραμμάτων σου, τότε μάλλον είσαι κι έτοιμος για μια βουτιά με το κεφάλι στα λίγο πιο βαθιά. Οδηγός, συνοδηγός, δεκάχρονο και τρίχρονο. Κάθε θέση καταλαμβάνεται από μία από τις βασικές λειτουργίες που δηλώνονται στα γράμματά σου. Σε αυτό το άρθρο δε θα μπούμε στη διαδικασία να εξηγήσουμε πώς να βρεις ποια λειτουργία μπαίνει στην κάθε θέση, με ένα απλό googleάρισμα άλλωστε με τα τέσσερα γραμματάκια σου και τις λέξεις “car model” θα το βρεις έτοιμο, ας πάρουμε όμως μια ιδέα των ισορροπιών που κρατάνε.
Τα δύο μεσαία γράμματα καταλαμβάνουν τις θέσεις του οδηγού και του συνοδηγού. Ο οδηγός είναι αυτός που βγαίνει πιο αβίαστα. Αυτός που όταν δε σκεφτόμαστε μπαίνει μπροστά, βουτάει το τιμόνι και μας καθοδηγεί. O οδηγός μας ταυτόχρονα παίρνει και ένα ακόμα χαρακτηριστικό. Είναι εσωστρεφής ή εξωστρεφής, προτιμά δηλαδή να επικεντρώνει το «βλέμμα» του στον έξω κόσμο ή στον εαυτό του. Βαριά πέφτει η θεωρία όμως. Πάμε να το δούμε πρακτικά;
Για το παράδειγμα που ακολουθεί θα χρησιμοποιήσουμε τυχαία τον τύπο ENFP.
Ο οδηγός σου, αν είσαι ΕNFP, τυχαίνει να είναι το “Ν”, πας δηλαδή με οδηγό το ένστικτο ή τη διαίσθηση. Με βάση το πρώτο γράμμα, το ένστικτό σου παίρνει για χαρακτηριστικό την εξωστρέφεια (Ε). Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα σε πιάνεις συχνά πυκνά να αναρωτιέσαι «Αν γίνει αυτό τι θα συμβεί;». Για παράδειγμα: «Αν πλησιάσω τον τάδε άνθρωπο που μοιάζουμε άσχετοι, λες τελικά να ταιριάζουμε;», «Αν ανέβω τον λόφο από το δύσκολο σημείο, λες να τα καταφέρω και να γίνει η διαδρομή πιο ενδιαφέρουσα;», «Αν περάσω ρεύμα σε αυτήν τη λάμπα, λες να βγει φως;» (ναι, ο Εdison είχε στη θέση του οδηγού του το Ne – Extrovert Intuition).
Ο συνοδηγός τώρα, βρίσκεται εκεί για να ισορροπεί τον οδηγό. «Να του διαβάζει τον χάρτη», να του λέει πού θα βρει φανάρι. Είναι φιλαράκι και βοηθός. Ο συνοδηγός έχει την τάση να μπαίνει στο παιχνίδι κάθε φορά που ο οδηγός παίρνει λάθος στροφή και χάνεται, ή ξεχνιέται και δε θυμάται τον δρόμο. Ενίοτε είναι εκεί και για απλή κουβέντα. Είναι λοιπόν μια λειτουργία που μας αρέσει (για αυτό της επιτρέπουμε να κάθεται στα μπροστινά καθίσματα) κι έχουμε την τάση να στρεφόμαστε σε αυτήν για συμβουλή κάθε φορά που είμαστε μπροστά σε ένα θέμα προς επίλυση. Πρακτικά, στο παράδειγμά μας, συνοδηγός είναι το “F” (Feeling), και πρόκειται για το κομμάτι του εαυτού μας που συχνά πυκνά ρωτάει «πώς νιώθω εγώ για αυτό», «αισθάνομαι ότι αυτή η λύση είναι σωστή;». Ένας ΕNFP με αυτές τις ερωτήσεις στο νου θα πάρει τελικά τις αποφάσεις του (αφού πρώτα δει προς τα πού τον πάει η διαίσθηση).
Στον συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας ο συνοδηγός παίρνει επίσης το χαρακτηριστικό της εσωστρέφειας, ισορροπώντας έτσι τον εξωστρεφή οδηγό μας. Πράγμα που σημαίνει πως αν και γενικά θέλει κόσμο γύρω του, μια στο τόσο ζητάει να μένει και λίγο μόνος, ίσα για να συνειδητοποιεί τι αισθάνεται. Να κάνει μια ήσυχη κουβέντα με τον συνοδηγό και να τον ρωτάει πώς νιώθει. Αν δεν πάρει αυτόν τον χρόνο ησυχίας, εύκολα χάνει επαφή με τον συνοδηγό και ταυτόχρονα με ολόκληρο τον εσωτερικό του κόσμο. Ο ξεκάθαρα εξωστρεφής ENFP μας, αν το παρακάνει, νιώθει να ξέρει τους πάντες μα να μην ξέρει πια τον ίδιο τον εαυτό του.
Στο αμάξι όμως δεν είναι μόνοι τους. Πάμε να δούμε και τα πιτσιρίκια της παρέας (ή αλλιώς τις αδυναμίες μας). Έχεις κανένα δεκάχρονο στη ζωή σου; Βρίσκονται ακριβώς στη γραμμή μεταξύ παιδικής κι εφηβικής ηλικίας, πράγμα που σημαίνει πως αν τα ζορίσεις μπορεί να φερθούν παιδικά κι ανώριμα, ενώ είναι και στιγμές που θα σε εκπλήξουν με τη «σοφία» και την ωριμότητά τους. Ακριβώς έτσι λειτουργεί κι αυτό το κομμάτι της προσωπικότητάς μας. Στο παράδειγμα που βλέπουμε, το δεκάχρονο είναι το Τ (Thinking). «Μα, το Τ δεν υπάρχει στον κωδικό» ίσως πεις. Σωστή παρατήρηση.
Σε αυτήν τη θέση βρίσκεται πάντα το αντίθετο γράμμα του συνοδηγού (για αυτό κάθεται και πίσω του). Είναι η άλλη μεριά της τραμπάλας. Συνοδηγός το συναίσθημα και η λογική από πίσω σαν πεισμωμένο δεκάχρονο να μη σε αφήνει να ευχαριστηθείς τις αποφάσεις σου. Σαν δεκάχρονο όμως, μια στο τόσο θα σε εκπλήξει και με το πόσο σοφές συμβουλές μπορεί να δώσει. Αυτό που έχεις να κάνεις εσύ είναι να την κρατήσεις στη θέση της και με τη ζώνη δεμένη. Ποτέ ανεξέλεγκτη. Όπως δε θα έδινες ποτέ το τιμόνι σε ένα παιδί, έτσι δεν πρέπει να το δώσεις και σε αυτήν. Όχι επειδή η λογική σαν ιδιότητα είναι κακή, μα επειδή στον δικό σου χαρακτήρα λειτουργεί απρόβλεπτα και στα άκρα.
Τέλος, πίσω από τον οδηγό μας έχουμε ένα τρίχρονο παιδάκι. Σε έναν ENFP αυτό θα ήταν το Si (Introvert Sensing), το αντίθετο δηλαδή του οδηγού μας. Tο τρίχρονο αν πιεστεί ξεχνάει κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. Κλαίει, τσιρίζει, λειτουργεί στον αυτόματο. Η αυτόματη λειτουργία με βάση τα συγκεκριμένα γράμματα θα ήταν όταν πιεστεί το άτομο να ξεκινήσει να λειτουργεί καθαρά με βάση το παρελθόν του. Να επιστρέφει σε όσα είναι γνωστά και «ασφαλή» ακόμα κι αν έχουν αποδειχθεί ξεκάθαρα κακές επιλογές στο παρελθόν. Καταλαβαίνεις γιατί αυτό θα ήταν επιβλαβές, σωστά; Απ’ την άλλη όμως αν φροντίσεις και καθησυχάσεις ένα αγχωμένο τρίχρονο, αν το αφήσεις λίγο να παίξει και να ξεσκάσει, τότε η παιδικότητά του μόνο χαρά θα έχει να σου προσφέρει.
Ωραία όλα αυτά. Σε τι μας βοηθάει όμως το να τα ξέρουμε; Βλέποντας το τι σημαίνει το Car Model μας, πρακτικά μπορούμε να το βελτιώσουμε. Αν ξέρεις ποια είναι τα δυνατά σου σημεία, μπορείς να βασιστείς σε αυτά με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Αν ξέρεις ποιες είναι οι τάσεις σου όταν έχεις πιεστεί μπορείς να τις αναγνωρίσεις και να τις τιθασεύσεις. Αν ξέρεις για παράδειγμα πως «το τρίχρονο» μέσα σου ζητάει να νιώσει ασφάλεια με όσα ξέρει από παλιά, μπορείς να του προσφέρεις λίγη γλυκιά νοσταλγία αντί να το αφήσεις να σε οδηγήσει σε παλιά μα γκρεμισμένα πλέον μονοπάτια.
Ο χαρακτήρας μας είναι ένας κωδικός κι όπως κάθε κωδικός μπορεί να «σπάσει». Τον αναλύουμε, τον μαθαίνουμε, τον κάνουμε φίλο και τον αναγνωρίζουμε από μακριά. Τότε και μόνο τότε ανοίγεται μπροστά μας η δυνατότητα να πάρουμε εμείς αντί γι’ αυτόν στα χέρια το τιμόνι.
Συντάκτης: Ελένη Τουρλούκη
